به نقل از «ساعت24»

آزمون در بحران ٧/٣ ریشتری

تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۰۷۲۵۶۵

ساعت 24-کرمانشاه لرزید و آنچه عیان شد، عملکرد دستگاه های امدادی بود و شیوه کار حادثه دیدگان و کمک رسان ها در شرایط بحرانی، شبکه های اجتماعی هم لحظه به لحظه مناطق حادثه دیده و هر اتفاقی که بود را در وسیع ترین حالت منعکس می‌کردند و بر تنور اخبار و اتفاقات ناشی از زلزله در جامعه می‌دمیدند.

با گذشت یک ماه از زلزله 7.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

3 ریشتری غرب کشور تب زلزله در کشور نخوابیده است و زلزله‌های بزرگ و کوچک متعددی در این مدت در شهرهای مختلف کشور رخ داد، زلزله‌هایی که هریک آزمونی برای سنجش مدیریت بحران کشور و دستگاه های متولی امدادرسانی از جمله هلال احمر است.

آزمونی که سوالات مختلفی را در اذهان افکار عمومی ایجاد کرد، سوالاتی همچون شیوه امدادرسانی در زلزله چگونه باید باشد؟ عملکرد دستگاه های امدادی در زلزله کرمانشاه از جمله هلال احمر چگونه بود؟ چرا در خلال زلزله کرمانشاه برخی از سلبریتی‌ها خود راسا اقدام به جمع آوری کمک کردند؟ هلال احمر چگونه توانست از ظرفیت چهره های مشهور  برای جذب کمک های مردمی استفاده کند؟ آیا انتظارهای افکار عمومی از دستگاه های امدادی با چارچوب های تخصصی هم راستا بود؟

در این باره با امیر محسن ضیایی که به مدت سه سال ریاست جمعیت هلال احمر را برعهده داشت و دو ماه پیش کرسی ریاست را به علی اصغر پیوندی تحویل داد، به گفت‌وگو نشستیم و به ارزیابی عملکرد هلال احمر در زلزله کرمانشاه پرداختیم.

ضیایی در این گفت‌وگو تاکید کرد که "ریالی از پول های مردم" که برای هر مسئله ای به جمعیت هلال احمر پرداخت می شود در هیچ جای دیگر خرج نمی شود.

ضیائی همچنین در این رابطه صحبت کرده که چگونه اقلام ضروری در انبارهای هلال احمر نگهداری می شود و گفته که امکان وجود اقلام تاریخ انقضا گذشته و توزیع چنین اقلامی در میان حادثه دیدگان وجود ندارد.

وی همچنین در مورد دلایل تکمیل نبودن ظرفیت انبار جمعیت هلال احمر در زلزله کرمانشاه توضیح داد و از بودجه 2500 میلیاردی صحبت کرد که برای این کار به هلال احمر داده نشد.

رئیس سابق جمعیت هلال احمر در این گفت‌وگو همچنین از اولویت‌ها و چالش‌های پیش‌روی هلال احمر گفت که مشروح این گفت‌وگوی ایسنا با امیر محسن ضیائی، رئیس پیشین و مشاور عالی رئیس جدید جمعیت هلال احمر در پی می آید:

**از زلزله کرمانشاه و عملکرد دستگاه های مسئول در امدادرسانی آغاز کنیم. ارزیابی شما از روند امدادرسانی به حادثه دیدگان زلزله کرمانشاه چگونه است؟

زلزله کرمانشاه از نظر شدت بالا بود و وسعت زیادی هم داشت و این وسعت تاثیر زیادی روی کار داشت. از طرف دیگر اگر قبل از هر حادثه برای آن کاری انجام نشده باشد، هر پاسخی به حادثه بدهیم ناکافی است. ژاپنی‌ها در این رابطه جمله‌ای دارند و می‌گویند «تمام امکانات بشر برای پاسخ به هر زلزله‌ای، ناکافی است.» بنابراین اگر بخواهیم بگوییم ما پاسخ خیلی خوبی به زلزله کرمانشاه داده‌ایم، این حرف به جا نیست ولی اگر امکانات و شرایط را در نظر بگیریم، معتقدم پاسخ متوسط به مطلوب بود. ضمن اینکه برای ارزیابی عملکرد تنها نباید لحظات اول پس از حادثه را ببینیم، زیرا در آن لحظات همه چیز می‌تواند دچار مشکل باشد. البته تاکید می‌کنم که همین مساله هم نباید رخ بدهد ولی در مجموع در زلزله کرمانشاه اگر تا ظهر روز بعد از حادثه را در نظر بگیریم عملکرد، خوب بود.

در پاسخ به حادثه اولین فاز جست‌وجو است و گاهی همراه با جست‌وجو عملیات نجات هم آغاز می‌شود. فکر می‌کنم در این زلزله در زمینه جست‌وجو و نجات کار خوبی انجام شد. ضمن اینکه با خانواده‌هایی که عزیزانشان را از دست دادند اظهار همدردی می‌کنیم باید گفت که براساس چارچوب‌های ارزیابی عملکرد در حد مطلوب بود.

بخش بعدی، امدادرسانی است. معمولا امداد 12 ساعت پس از حادثه آغاز می‌شود و باید در نظر بگیریم که اولین کار در زمان بحران آغاز عملیات نجات است. بنابراین تمرکز مدیریت بحران در فاز اول جست‌وجو و نجات و پس از آن امدادرسانی است. در کشورهای توسعه یافته معمولا به مردم می‌گویند که نیروهای امدادی تا 48 ساعت بعد از حادثه در منطقه حضور پیدا می‌کنند و آنها باید برای این مدت آمادگی لازم را داشته باشند.

بنابراین در زمینه امدادرسانی یکی از چیزهایی که به نقش رسانه‌ها مربوط می‌شود و از آنها انتظار داریم این است که در شرایط بحرانی توقعات افکار عمومی را در حد متناسب قرار بدهند. این مساله چیزی است که در برنامه‌های بین‌المللی هم برای آن چارچوب تعیین شده است. چطور ما باید انتظار داشته باشیم که 6 ساعت پس از حادثه غذای گرم میان افراد توزیع شود. ایجاد چنین توقعی ، کار کاملا غیرحرفه‌ای و غیرعاقلانه‌ای است زیرا از نظر مدیریت بحران توزیع غذای گرم در آن ساعات در منطقه حادثه دیده مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

در بحث امدادرسانی یکی از اقدامات اولیه ، ایجاد سرپناه موقت است که برای آن چادر تعریف شده است. برای منطقه حادثه دیده در کرمانشاه برای این اسکان در فاز اولیه به اندازه نیاز امکانات داشتیم ولی در زمینه توزیع در آن ساعات اولیه دچار بی‌نظمی‌هایی بودیم که  48 ساعت بعد درست و نظم برقرار شد.

بنابراین در فاز پاسخ، عملکرد مجموع نهادهای درگیر را متوسط به مطلوب ارزیابی می‌کنم و اگر بخواهم در مورد جمعیت هلال‌احمر در ذیل این مجموعه نظر بدهم، به نظرم عملکرد آنها مطلوب بود. از همین رو با تمام مشکلاتی که وجود داشت، تلفات زلزله کرمانشاه به نسبت به یک زلزله 7.3 ریشتری بالا نبود و از یک طرفی مجروحان حادثه به سرعت تخلیه شدند و آمار مرگ و میر هم در میان افراد تخلیه شده هم نداشتیم. این نشان می‌دهد که هم مجروحان سریع تخلیه شده‌اند و هم به سرعت به آنها رسیدگی شده است. این نشان دهنده یک عملکرد درخشان است و در این راستا امداد هوایی ما بسیار خوب کار کرد. در ادامه هم، سیل کمک‌های مردمی به سمت منطقه آمد.

**در ساعات ابتدایی روز اول زلزله مردم ترس داشتند که ممکن است به آنها آب و غذا نرسد و به همین دلیل در منطقه‌ای که بالگردها می‌نشستند تجمع کرده بودند. این صحنه‌ها و همچنین نرسیدن چادر و اقلامی در همان ساعت‌های اولیه به بعضی از مناطق باعث شد افکار عمومی به عملکرد دستگاه‌ها از جمله هلال‌احمر انتقاد وارد کنند و معتقد بودند در همان ساعت اولیه باید امدادرسانی انجام می‌شد.

براساس برآورد ما حدود 30 هزار خانوار یعنی 150 هزار نفر حادثه دیده در مناطق زلزله زده داشتیم که همه آنها افرادی نبودند که خانه‌هایشان خراب شده باشد ولی با این حال بیش از 85 هزار چادر در مناطق حادثه دیده توزیع شد که این مساله نشان می‌دهد که مردم فکر می‌کردند شاید اینها چیزی است که حتی در صورت سالم بودن خانه‌هایشان باید دریافت کنند. بعضی‌ها هم با فرض اینکه شاید بعدا به آنها چادر و یا اقلام نرسد، نگران بودند و خودشان به جاهایی که اقلام توزیع می‌شد می‌رفتند.

معمولا در سوانح چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد و از همین رو ابتدا بیش از آنچه نیاز است امکانات توزیع می‌کنند تا زمانی که نظم مناسب حاکم شود مثل حالا که دفترچه‌های امدادی میان مردم توزیع شده است و با نظم مناسبی این کار انجام شد البته در نظر داشته باشیم همین حالا هم در مناطقی که تعداد خانوارهای آسیب دیده حدود 30 هزار خانوار است 55 هزار دفترچه توزیع شده است.

**منظور شما این است که جمعیتی از خارج از مناطق حادثه دیده به آنجا آمدند و امکانات دریافت کرده‌اند؟

بله. در مجموع این اتفاق‌ها نشان می‌دهد که نظم لازم را نداریم و بخشی از مردم ما به عبارتی هنوز آمادگی این شرایط را ندارند و در واقع هنوز  تاب‌آور نیستیم.  این رفتار را می‌توانیم با جوامع دیگر مقایسه کنیم تا تفاوت را ببینیم. برای چنین موضوعی نیاز به آموزش بیشتر داریم آن هم آموزشی که منجر به تغییر رفتار شود.

در چنین حوادثی رفتارهایی می‌بینیم که ریشه در موضوعات مختلفی دارد که بررسی آن را پیچیده می‌کند. یکی از عوامل آن مرتبط به فقر مردم و یکی دیگر مربوط به جهل و عدم آگاهی و فرصت‌طلبی بعضی افراد است که مشکلاتی را در روند توزیع و امدادرسانی ایجاد می‌کند. خیلی از کشورهای توسعه یافته به دستگاه‌هایی مجهز هستند که به آنها برای امدادرسانی مناسب کمک می‌کند و دیگر نیازی نیست که با توزیع دفترچه‌هایی امدادرسانی را ارزیابی کنند. البته فکر می‌کنم جمعیت هلال‌احمر ایران هم در حال حرکت به این سمت است ولی نهایی شدن چنین کارهایی به زمان نیاز دارد.مهمترین موضوع حتی قبل از توزیع اقلام امدادی، باید این باشد که امنیت و کنترل کاملی در منطقه ایجاد شود که این وظیفه نیروهای مسلح و انتظامی است که سریعا وارد شوند.

کنترل رفتار هیجانی مردم در آن شرایط مشکل است. بالاخره جمعیت هلال‌احمر امکانات را در اختیار داشت ولی نکته قابل توجه این است که برای اینکه امکانات از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل شود نیاز به امنیت دارد. به هر حال کنترل امنیت منطقه حادثه دیده بسیار مهم است و در مسیر انتقال اقلام نیز ممکن است اتفاقاتی بیفتد. به هرحال در این شرایط مناطق دچار ناامنی می‌شوند و بعضی از افراد فرصت طلب برای سوءاستفاده وارد این مناطق می‌شوند تا جایی که حتی گاهی زودتر از نیروهای امدادی خودشان را به مناطق می‌رسانند. این اتفاق در زلزله بم افتاد و خیلی از این افراد چنین کاری را انجام دادند.

بنابراین مهمترین موضوع حتی قبل از توزیع اقلام باید این باشد که امنیت و کنترل کاملی در منطقه ایجاد شود که این وظیفه نیروهای مسلح و انتظامی است که سریعا وارد شوند. به نظر من در خیلی از جاها حتی باید منطقه قرمز اعلام کرد تا ورود و خروج‌ها کاملا کنترل شوند. در آن زمان دستگاه‌های امدادی در فاز امداد و نجات می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند.

در این حادثه هم با توجه به فرمانی که مقام معظم رهبری دادند این نیروها وارد عمل شدند و حتی در خیلی از جاها مسئولیت توزیع را به عهده گرفتند. این باعث شد سریع‌تر کار را به پیش ببریم. جمعیت هلال احمر با ارتش در شهرها و سپاه در روستاها هماهنگ شد و در روند امدادرسانی استانداری و سایر دستگاه‌ها هم خیلی خوب کمک کردند.

**چه راهکاری برای افزایش هماهنگی‌های بین بخشی پیشنهاد می‌کنید؟

یکی از راه‌ها انجام مانورهای متعدد است و بخش‌هایی که در یک حادثه درگیر هستند باید مانورهای واقعی انجام دهند تا در زمان حادثه چشم بسته با هم هماهنگ باشد و همه کارها اتوماتیک در صحنه پیش برود. ارتباط بین بخشی ضعیف است که بیشتر به ساختار ما برمی‌گردد و یک دلیل دیگر آن هم مربوط به ما ایرانی‌ها است که وقتی اتفاقی می‌افتد و تمام می‌شود همه چیز را فراموش می‌کنیم تا اتفاق بعدی.

**این حادثه چه درس آموخته‌هایی برای جمعیت هلال‌احمر داشت؟

زلزله کرمانشاه با وجود تلخی‌هایی که داشت، از طرفی تجربه بزرگی برای جمعیت هلال‌احمر بود. برای اینکه بتوانیم از این تجربه‌ها استفاده کنیم تیم‌های تحقیقاتی به مناطق حادثه دیده اعزام شدند تا با بررسی وضعیت و جمع‌آوری اطلاعات آنها را تحلیل کنند تا از این درس آموخته‌ها استفاده شود و از این تجربه‌ها در زمینه آموزش مدیران و همین‌طور حوادث بهره‌برداری شود. امیدوارم همه از این حادثه تلخ درس بگیریم تا در آینده تلفات کمتری داشته باشیم.

**یکی از مسائلی که در زلزله کرمانشاه قابل بررسی است عملکرد نیروهای واکنش سریع است. در مورد این موضوع توضیح دهید که این نیروها در زلزله کرمانشاه چه عملکردی داشتند؟

پیش از این ما یک تیم امداد و نجات داشتیم که حالا هم فعال هستند و در کنار آنها نیروهای واکنش سریع را تشکیل دادیم. اینها نیروهایی هستند که آموزش‌های بیشتری دیدند و این آموزش‌ها در 13 فصل ارائه می‌شود. این نیروها در سطوح بالاتری آموزش دیده‌اند و از طرفی تجهیزات مناسب‌تری دارند و به شبکه امداد هوایی ما هم متصل هستند. همین مسائل باعث شده که سرعت حضور آنها در منطقه بیشتر شود.

از طرفی به دلیل اینکه افرادی زبده هستند در ساعات اولیه بعد از حادثه حضورشان در منطقه بسیار مهم است و باعث می‌شود که از زمان طلایی استفاده مناسبی شود. البته فعلا در مراکز استان‌ها نیروهای واکنش سریع را داریم و تا پایان امسال در تمام شعب نیز این نیروها حضور پیدا خواهند کرد.

سازمان امداد و نجات قوی داشتن مهم است ولی قدرت هلال این نیست، چنین ساختاری را سازمان بحران کشور هم می‌تواند داشته باشد اما آن قسمت که مربوط به جوامع محلی است و آموزش آنها تلفات را به شدت کاهش می‌دهد از نقاطی است که جمعیت هلال‌احمر باید روی آن متمرکز شود.**در هر حادثه حضور نیروهای آموزش دیده محلی در ساعات اولیه به عملیات امداد و نجات کمک بسیاری می‌کنند که نمونه چنین مساله‌ای را در یکی از روستاهای زلزله زده کرمانشاه دیدیم. حضور یک امدادگر محلی موجب شد در همان دقایق اول هماهنگی داخل روستا برای عملیات نجات زیر آوارماندگان انجام شود. جمعیت هلال‌احمر چه برنامه‌ای برای آموزش اینگونه افراد دارد؟

ایده خانه‌های هلال از همین جا شکل گرفته که مردم باید آموزش دیده باشند زیرا نیروهای هلال‌احمر هرچقدر هم سریع باشند، به هرحال تا رسیدن به منطقه زمان می‌برد این در حالی است که رفتار اولیه بسیار اهمیت دارد. اگر در مناطق، افراد آموزش دیده حضور داشته باشد، بخصوص در جاهایی مانند روستاهای دوردست، به سرعت وارد عمل می‌شوند و نقش تاثیرگذاری دارند. به نظر من جمعیت هلال‌احمر باید روی این مساله سرمایه‌گذاری کند و بخش مهمی از کار این است زیرا با مردم ارتباط دارد.

ما می‌توانیم سازمان امداد و نجات قوی داشته باشیم ولی آنچه برای جمعیت مهم است به مردم وصل شود و آنها را آماده کند. اینجاست که قدرت جمعیت هلال‌احمر نمود پیدا می‌کند. سازمان امداد و نجات قوی داشتن مهم است ولی قدرت هلال این نیست، چنین ساختاری را سازمان بحران کشور هم می‌تواند داشته باشد اما آن قسمت که مربوط به جوامع محلی است و آموزش آنها تلفات را به شدت کاهش می‌دهد از نقاطی است که جمعیت هلال‌احمر باید روی آن متمرکز شود. بنابراین در آموزش همگانی باید روی این مساله توجه شود همچنین درمساله تجهیزات هم باید همین نگاه وجود داشته باشد و چنین مناطقی را تقویت کنیم.به هرحال ما در کشورمان با حوادث زیادی روبه‌رو هستیم و برای آن باید برنامه ویژه‌ای داشته باشیم. با توجه به شرایط کشور ما باید جزو قوی‌ترین کشورها در زمینه پاسخ به حوادث باشیم.

زمانی به نقطه قرمز رسیدیم و از شورای عالی درخواست کردم که بخشی از اعتبارات اضطراری را برای تقویت انبارها استفاده کنیم و از آنجایی که در سال گذشته نتوانستیم یک ریال هم از دولت بگیریم، این مساله ما را دچار مشکل می‌کرد.**پس از زلزله کرمانشاه به این موضوع اشاره شد که انبارهای جمعیت هلال‌احمر 30 تا 40 درصد میزانی که باید مجهز بودند اقلام داشتند، چرا چنین اتفاقی افتاده است؟

برای ذخیره اقلام در انبارها استانداردی داریم که براساس آن در تهران باید به اندازه دو درصد ظرفیت و در استان‌های دیگر باید معادل یک درصد جمعیت امکانات داشته باشیم. تامین این نیاز به اعتبارات بستگی دارد. براساس برآوردی که ما انجام دادیم برای اینکه در انبارها میزان ذخایرمان به این نقطه برسد، 2500 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم، ولی این پول را نداشتیم. حتی سال گذشته از ذخایر اضطراری جمعیت استفاده کردیم و حالا می‌بینم این موضوع چقدر اهمیت داشته است. ما در یک زمانی به نقطه قرمز رسیدیم و از شورای عالی درخواست کردم که بخشی از اعتبارات اضطراری را برای تقویت انبارها استفاده کنیم و از آنجایی که در سال گذشته نتوانستیم یک ریال هم از دولت بگیریم، این مساله ما را دچار مشکل می‌کرد. در نهایت استفاده از این اعتبارات و تجهیز انبارها به ما کمک می‌کرد . بنابراین این درست است که 40 درصد بیش از آنچه باید، ذخیره داشتیم. یعنی اگر باید به اندازه 2500 میلیارد تومان ذخیره داشته باشیم ما به اندازه 40 درصد این مبلغ در انبارها جنس داشتیم.

**رییس جمعیت هلال احمر اعلام کرد با وجود کمبودها در روند امدادرسانی مشکلی ایجاد نشد، چگونه این اتفاق ممکن است؟

ما 550 انبار درسراسر کشور داریم که نزدیک به هم هستند و با وجود اینکه ظرفیت ذخایر ما 40 درصد بود این ویژگی باعث شد که به سرعت نقل و انتقال انجام شود و مشکلی ایجاد نشد. ولی اگر فرض کنیم که یک اتفاق بزرگ در کشور بیفتد آن زمان مشکل پیش می‌آید. ولی درمورد این موضوع ظرفیت انبارهای ما مشکلی ایجاد نکرد.

**در مدت امدادرسانی به زلزله‌زدگان گاهی اخباری در فضای مجازی منتشر می‌شد مبنی بر اینکه در انبارهای هلال احمر بعضی اقلام مانند آب معدنی تاریخ گذشته موجود بوده است. آیا چنین امکانی وجود دارد؟

ما اساسا آب در انبارها نگه‌ نمی‌داریم. در انبارهای جمعیت هلال احمر چیزهایی مانند چادر ،‌ پتو و ... نگه‌داری می‌شود که این اجناس هم هر چند وقت یک بار تعویض می‌شوند. در مجموع  18 قلم جنس ضروری داریم که در انبارها نگه‌داری می‌شود و خیلی از اینها تاریخ ندارد ولی اقلامی مانند چادر و پتو که در انبار نگه‌داری می‌شوند بعد از مدتی بازرسی می‌شوند و اگر مشکلی باشد برطرف می‌شود و برخی از اقلام نیز وجود دارد که همیشه باید داشته باشیم و اگر به تاریخ انقضای آنها نزدیک شود آنها را در مناطقی که نیاز باشد مثل مناطق محروم توزیع می‌کنیم.

در مورد مواد غذایی هم اینگونه است که با شرکت‌های تولید کننده قرارداد می‌بندیم و آنها از ظرفیت ما برای انبار کردن اجناس خود استفاده می‌کنند و در واقع اجناس را در اختیار ما می گذارند. پیش از اینکه تاریخ آنها به پایان برسد خودشان این اجناس را با اجناس تاریخ جدید تعویض می‌کنند. بنابراین همیشه اجناس تاریخ جدید در انبارهای هلال احمر نگه‌داری می‌شود.

بنابراین شرایط انبارگردانی در هلال احمر به شدت کنترل می‌شود و کاملا مشخص است چه اقلامی داریم و تاریخ آنها چگونه است. به هیچ وجه نمی‌توانید در انبارهای هلال احمر اجناسی را پیدا کنید که خارج از استاندارد باشد و بروز چنین اتفاقی خلاف بسیار بزرگی برای یک جمعیت ملی محسوب می‌شود. حتی شرایط کار ما به گونه‌ای است که می‌گوییم کمک نمی کنیم مگر اینکه بتوانیم شرایط استاندارد را داشته باشیم.

** ارزیابی شما از عملکرد امداد هوایی در زلزله کرمانشاه چیست؟

یکی از نقاط قوت امدادرسانی در این حادثه ناوگان هوایی هلال احمر بود که با 10 فروند بالگرد نقش مهمی را به خصوص در ساعات طلایی ایفا کردند. این در حالیست که همیشه صحبت در مورد این بود که هزینه زیادی برای امداد هوایی می‌کنیم و شاید بسیاری از بالگردهای ما در سال 100 ساعت هم پرواز نداشته باشند اما حضور این نیروها مانند کار ارتش و نیروهای مسلح می‌ماند که ممکن است سال‌ها اتفاقی نیفتد ولی در زمانی که حیات یک ملت به خطر می‌افتد ارزش خود را نشان می‌دهند. در زلزله کرمانشاه مشخص شد که این ناوگان تا چه اندازه می‌تواند موثر باشد.

نکته ای که در مورد عملکرد ناوگان هوایی هلال احمر در زلزله کرمانشاه وجود داشت و از این بابت خیلی خوشحال شدم این بود که آنها بسیار منظم عمل کردند و نشان دادند که کاملا حرفه‌ای هستند. این در حالی‌ است که عملیاتی نگه داشتن تعداد زیادی بالگرد در یک زمان مشخص کار ساده‌ای نیست ولی آنها به خوبی از عهده این کار برآمدند و حدود 300 ساعت پرواز انجام شد.

با در نظر گرفتن فضای احساسی مردم و نقش رسانه‌ها و شبکه ‌های اجتماعی که در این مدت تاثیرگذار بودند،‌ به نظرم می‌آید که اعتماد مردم نسبت به جمعیت هلال احمر کاهش پیدا نکرده است. **در صحبت‌هایتان به موضوع اعتماد اشاره کردید. به نظر می‌رسد که این مفهوم در زلزله کرمانشاه به چالش کشیده شد و بخشی از افکار عمومی نسبت به نهادهای امدادی از جمله هلال احمر به نوعی حس بی‌اعتمادی داشتند و سعی می‌کردند از راه‌های دیگر کمک‌رسانی کنند. آیا شما این ادعا را قبول دارید؟

این موضوع را باید در چند فاز بررسی کنیم. یک بخش مربوط به روزهای اول حادثه است. در این بازه زمانی همه چیز حالت هیجان زده دارد به خصوص در ما ایرانی‌ها که اصولا افرادی هیجانی هستیم و نسبت به یک مسئله در ابتدا به شدت واکنش نشان می‌دهیم و این حس به سرعت فروکش می‌کند. بنابراین این مسئله را به عنوان عدم اعتماد به جمعیت قلمداد نمی‌کنم و بخشی از آن را طبیعی می‌دانم.

البته در این رابطه نقش رسانه‌ها هم اهمیت دارد. اینکه می‌گوییم رسانه زمان بحران با زمان عادی متفاوت است به همین دلیل است. در چنین شرایطی رسانه‌ها باید به درستی خبررسانی کنند تا بتوانند سطح توقعات مردم را کنترل کنند و اعتماد مردم به این نهادها را افزایش دهند. اگر هم مشکلی وجود دارد باید بعد از این شرایط به آن بپردازند و پررنگ کردن نقص‌های یک مجموعه در آن شرایط کمکی نمی‌کند. نقص‌هایی که بعضی از آنها ممکن است درست باشد و بعضی از آنها اشتباه باشد.

ضمن اینکه در این حادثه باید به نقش شبکه‌های اجتماعی هم اشاره کنیم. این شبکه‌ها امروز تاثیرگذاری بسیار زیادی دارند و مانند یک تیغ دودم عمل می‌کنند. آنها هم می‌توانند به شرایط کمک کنند و هم امکان ایجاد شایعات زیادی در آنها وجود دارد و بعضی افراد برای سوء استفاده نیز این وضعیت را تشدید می‌کنند.

در مجموع با در نظر گرفتن فضای احساسی مردم و نقش رسانه‌ها و شبکه ‌های اجتماعی که در این مدت تاثیرگذار بودند،‌ به نظرم می‌آید که اعتماد مردم نسبت به جمعیت هلال احمر کاهش پیدا نکرده است. از همین رو در روزهای بعد دیدید که مردم با هلال احمر همراه شدند و کمک‌های آنها به این سمت آمد. ولی با این حال این مسئله جای کار بسیار دارد و در این شکی نیست که باید روی این موضوع بیشتر کار کنیم.

من به عنوان رئیس سابق جمعیت هلال احمر، یک داوطلب فعلی و مشاور جمعیت، صمیمانه از همه مردم که شاید بسیاری از آنها بضاعت مالی نداشتند اما با این حال کمک کردند تشکر می‌کنم. مردم همبستگی ملی و پیوستگی‌شان را نشان دادند و این مسئله‌ای است که باید روی آن تمرکز کنیم و استمرار ببخشیم.

مردم باید بدانند هر ریالی که به هلال احمر برای هر کاری پرداخت می‌کنند دقیقا در همانجا خرج می‌شود.**اشاره کردید که پیش از وقوع یک حادثه و ایجاد شرایط بحرانی باید روی اعتماد مردم و تحویل کمک‌ها به هلال احمر باید کار می‌شد . در زمان ریاست شما چه اقداماتی در راستای اینکه هلال احمر به عنوان مقصد اصلی دریافت کمک‌های مردمی شود، انجام شده است تا در شرایط بحرانی شاهد نباشیم خود مردم وارد کار شوند؟

باید روی این موضوعات داوطلبانه و مشارکت‌های مردمی کار بیشتری انجام بدهیم در این زمینه مهمترین موضوعی که باید به آن توجه شود این است که باید شفافیت داشته باشیم و بگوییم با کمک‌های مردمی چکار می‌کنیم تا مردم ببینند اگر به هلال احمر کمک می‌کنند کمک‌هایشان به کجا می‌رود. در این زمینه کم کاری کردیم و این مسئله را قبول دارم. اما مردم باید بدانند هر ریالی که به هلال احمر برای هر کاری پرداخت می‌کنند دقیقا در همانجا خرج می‌شود. مردم باید بدانند که به عنوان مثال پول‌هایی که برای سیل پاکستان دادند دقیقا در همانجا هزینه شد و با آن کار دیگری انجام نشده است و جالب است که بدانید هنوز بخشی از آن پول‌ها در حساب جمعیت موجود است و این پول را فقط برای آنجا باید هزینه کنیم و کار دیگری با آن نمی‌توانیم انجام دهیم.

زمانی که مردم برای گرسنگان سومالی کمک کردند هم همین اتفاق افتاد و پول‌ها تنها در آنجا خرج شد و ریالی از آن به جای دیگری نرفته است. در حال حاضر هم با توجه به اینکه موضوع گرسنگان سومالی تمام شده جمعیت پروژه‌ای را با فدراسیون پیگیری می‌کند که آن هم در راستای رفع گرسنگی در این منطقه است. یعنی باقی‌مانده کمک‌های مردمی نیز تنها در جهت رفع گرسنگی در آن منطقه هزینه می‌شود.

در مورد حوادث داخلی هم دقیقا چنین اتفاقی رخ می‌دهد. به عنوان مثال اگر برای ورزقان پولی داده شده صرفا در این منطقه هزینه می‌شود. همین حالا هم اگر بخواهیم از باقی مانده کمک‌ها برای این منطقه هزینه کنیم باید از نماینده ولی فقیه در جمعیت هلال احمر اجازه شرعی بگیریم.

اینها موضوعاتی است که در راستای شفاف‌سازی و هزینه کرد کمک‌ها باید مطرح کنیم و به مردم بگوییم. هزینه کرد در این بخش به شدت در جمعیت با حساسیت همراه است و باید اینها را به مردم بیشتر بگوییم و قبول دارم که تا کنون کم گفته‌ایم.

یکی از مسائل مهم در این زمینه ایجاد بستر برای فعالیت مردم طی زمان است. وقتی که من به جمعیت آمدم محل‌های جمع‌آوری کمک‌های مردمی جمع‌آوری شده بود و وقتی علت را جویا شدم گفتند که جاهای دیگری هستند که این کارها را انجام می‌دهند. من گفتم که این کار اشتباه است زیرا مردم باید با دیدن این محل‌ها به این موضوع عادت کنند و بدانند که جمعیت هلال احمر هر لحظه آماده دریافت کمک‌ها است. همچنین در این زمینه باید سیستم‌های نظام‌مندی را ایجاد کنیم تا اگر داوطلبان بخواهند به صورت مستمر کمک کنند این امکان برای آنها فراهم باشد. ولی ما در این زمینه آمادگی کاملی نداریم و معتقدم که در این زمینه کم کاری شده و باید بیشتر کار شود. ضمن اینکه روش‌های نوینی هم برای این کار وجود دارد که باید بیشتر از آنها استفاده کنیم.

به نظر من کمیته امداد در این زمینه خیلی خوب کار کرده و جمعیت هم با سابقه صد ساله در ایران و 150 ساله در جهان باید در این زمینه بیشتر کار کند. از همین رو در برنامه پنج ساله این مسئله دیده شده و در خود جمعیت هلال احمر هم آگاهی نسبت به این موضوع ایجاد شده است و باید به سمت استفاده از روش‌های جدید رفت.

**شما می‌گویید که کمک‌هایی که برای هر موضوع می‌شود صرفا برای آن بخش هزینه می‌شود ولی آیا فکر می‌کنید اغلب مردم از این مسئله با خبر هستند؟

این اشکال ما است و قبول می کنم. باید بیشتر روی این مسئله کار کنیم.

ما شرعا و قانونا اجازه نداریم که از این پول‌های مردم برای کارهای دیگر استفاده کنیم. زیرا صاحبان این پول‌ها برای نیت مشخصی کمک کرده‌اند و به همین دلیل فقط باید برای آن کار هزینه می‌شوند.** پس از اینکه شماره حساب و روش‌های پرداخت برای جمع‌آوری کمک برای مردم میانمار اعلام شد و بعد همان راه‌ها برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی به زلزله‌زدگان کرمانشاه اعلام شد این سئوال برای خیلی‌ها پیش آمد که چگونه این مبالغ از همدیگر تفکیک می شود.

اینها کاملا روشن هستند و مردم مطمئن باشند هر ریالی که برای زلزله کرمانشاه ارسال کرده‌اند فقط برای آنجا هزینه می‌شود و مبالغی هم که برای میانمار واریز شده برای آن منطقه هزینه می‌شود. ما شرعا و قانونا اجازه نداریم که از این پول‌ها برای کارهای دیگر استفاده کنیم. زیرا صاحبان این پول‌ها برای نیت مشخصی کمک کرده‌اند و به همین دلیل فقط باید برای آن کار هزینه می‌شوند.

**این موضوع در مورد کمک‌های بین‌المللی که برای حوادث داخلی می‌شود هم صدق می‌کند؟

بله. این کمک‌ها نیز دقیقا به همین صورت هزینه می‌شوند. به عنوان مثال در زلزله ورزقان، ژاپن کمک‌هایی را برای ساخت موسسات آموزشی داد و ما آن را صرف همین کار کردیم. البته پولی که آنها داده بودند برای ساخت یک موسسه آموزشی بود ولی با آن مبلغ توانستیم 2 یا 3 مرکز آموزشی بسازیم. بعد از ساخت هم نمایندگانی از سفارت ژاپن را برای افتتاح دعوت کردیم. در واقع این یک ضرورت شناخته شده در جمعیت های ملی است.

یکی از ویژگی‌های ارسال کمک‌ها از طریق هلال احمر این است که اقلام غیر نقدی همه از گیت سلامت رد می‌شوند و جمعیت هیچ کار غیر استانداردی نمی‌تواند انجام دهد. هر اقلامی چه دارو باشد و چه خوردنی، آشامیدنی و پوشیدنی باید استانداردهای بین‌المللی را داشته باشند و به همین دلیل برای مردم این کمک‌ها امن است.**یکی از راه‌هایی که برای جذب مردم به هلال احمر وجود دارد استفاده از چهره‌های مشهور و اصطلاحا سلبریتی‌ها است. در زلزله کرمانشاه دیدیم که بخشی از مردم به بعضی از این افراد اعتماد کردند و کمک‌های زیادی را برای آنها ارسال کردند. جمعیت هلال احمر برای استفاده از این ظرفیت در راستای جذب کمک‌ها و حمایت ‌های مردمی به سمت خود چه کارهایی را انجام داده است؟ به نظر شما چرا این افراد خود نیامدند و کمک‌هایی که جمع‌آوری کردند را به هلال احمر بسپارند؟

جمعیت هلال احمر هر سال سلبریتی‌ها را در روز داوطلب که 14 آذر(5مارس) است دعوت می‌کند و همچنین در هر سال یکی از این سلبریتی‌ها به عنوان سفیر صلح انتخاب می‌شود و با جمعیت همکاری می‌کند. ضمن اینکه در شرایطی مانند زلزله کرمانشاه با این چهره‌ها برای همکاری تماس گرفته می‌شود. شاید در این حادثه به دلیل تغییر مدیریتی که صورت گرفت این موضوع مغفول ماند ولی با این حال این مسئله بسیار مهم است. جمعیت هلال احمر باید از این ظرفیت‌ها استفاده کند. مردم به این افراد علاقه دارند و احساس هم ذات پنداری می کنند. هنر جمعیت باید این باشد که از چنین افرادی استفاده کند. ضمن اینکه خود این افراد هم باید به سمت جمعیت بیایند. این همکاری باعث می‌شود که نتیجه خوبی از کار بگیریم. شما صحبت‌های صادق زیباکلام را ببینید. او پس از اینکه عملکرد هلال احمر در کرمانشاه را دید گفت که آنها حرفه‌ای عمل کردند ولی نتوانستند خودشان را نشان بدهند.

در مجموع باید بگویم هر کدام از این اتفاق‌هایی که می‌افتد ضمن اینکه دردناک هستند، فرصت هم ایجاد می‌کنند تا به موضوعاتی مانند استفاده از این ظرفیت‌ها بیشتر توجه کنیم .استفاده از این ظرفیت‌ها و همکاری چهره‌ها نتیجه بهتری دارد. هر کدام از این افراد اگر بخواهند تک تک عمل کنند این کار می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. حتی در بعضی جاها این نوع کمک‌های مستقل به بی‌راهه می‌رود. در زلزله کرمانشاه خیلی‌ از این نوع کمک‌ها را دیدیم که در ابتدای خط داده می‌شد و به آخر خط نمی‌رسید. ولی کمک‌هایی که جمعیت انجام می‌دهد بر اساس نیازهایی است که وجود دارد.

در مورد نحوه کمک‌های جمعیت هلال احمر هم باید به این نکته اشاره کنم که یکی از ویژگی‌های ارسال کمک‌ها از طریق هلال احمر این است که این اقلام غیر نقدی همه از گیت سلامت رد می‌شوند و جمعیت هیچ کار غیر استانداردی نمی‌تواند انجام دهد. هر اقلامی چه دارو باشد و چه خوردنی، آشامیدنی و پوشیدنی باید استانداردهای بین‌المللی را داشته باشند و به همین دلیل برای مردم این کمک‌ها امن است. کدام مجموعه می‌تواند چنین شرایطی را ایجاد کند؟

در میان همین کمک‌های مردمی شنیدم که افرادی اقلامی که تاریخ آنها نزدیک به انقضا بود را آورده بودند. اگر اینها به دست مردم می‌رسید و خدای نکرده آنها را دچار مشکل می‌کرد،‌ این اتفاق بحران را تشدید می‌کرد. در حالی که در جمعیت سازمان‌ حرفه‌ای برای این کارها وجود دارد و بر اساس الزاماتی کار می‌شود. مثلا شما نمی‌توانید آرد و نان را با شرایطی غیر از آن استانداردهایی که وجود دارد به منطقه ارسال کنید. اگر برای یک جمعیتی در دنیا چنین اتفاق بیفتد این یک خطای بسیار بزرگ محسوب می‌شود. اینها بخشی از دلایلی است که بر لزوم ارسال کمک‌ها توسط هلال احمر تاکید دارد و دلیل دیگر هم این است که جمعیت هلال احمر منطقه را می‌شناسد و می‌داند که در کجا چه چیزی باید ارسال شود. اگر کمک‌هایی که ارسال می‌شود در همان ابتدا به جمعیت هلال احمر تحویل داده شود خیلی بهتر می‌شود آن را مدیریت کرد.  البته بعضی‌ها در همین زلزله کرمانشاه همین کار را کردند. بنابراین در راستای سازماندهی کمک‌ها به نظرم نیاز است که نزدیکی میان هلال احمر و شخصیت‌ها و چهره‌های مشهور بیش از پیش شود و حتی ما به آنها مراجعه کنیم تا شرایط برای استفاده از این ظرفیت بیشتر شود.

منبع: ساعت24

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۰۷۲۵۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تصادف دو خودرو سواری با ۷ مصدوم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای چهارمحال و بختیاری، رئیس جمعیت هلال احمر شهرستان بروجن گفت: با اطلاع به این جمعیت مبنی بر تصادف دو خودرو سواری به صورت رخ به رخ در ابتدای پل کره بس، تیم‌های عملیاتی پایگاه گدارکبک و پایگاه نگین به محل حادثه اعزام شدند.
ایرج کیانی افزود: پس از ارزیابی، رهاسازی و انجام اقدامات پیش بیمارستانی ۳ نفر از مصدومان توسط هلال احمر و ۴ نفر دیگر برای اعزام تحویل عوامل اورژانس شدند.
وی افزود: در این عملیات دو دستگاه آمبولانس، دو دستگاه خودرو نجات به همراه ۲ نفر نجاتگر کادر و ۴ نفر نیروی داوطلب بکارگیری شد.